Ineens is er 8Gbit/s glasvezel!

Nederlandse glasvezelproviders benutten ineens de potentie van XGS-PON.

Glasvezelaansluiters als KPN, Delta en Open Dutch Fiber zijn al enkele jaren bezig met het verglazen van Nederland. Daardoor kunnen steeds meer Nederlanders 1Gbit/s-glasvezel afnemen, naast een 1Gbit/s-kabelabonnement via Ziggo. Afgelopen herfst kwam KPN echter met een verrassende aankondiging; de provider zou als eerste landelijke provider 4Gbit/s-glasvezel aanbieden. Dit abonnement zou niet meteen voor alle klanten beschikbaar zijn, maar alleen voor huishoudens die in of na 2021 zijn aangesloten.

Die aankondiging bleek de start van een kleine race. Een dag later maakte Delta namelijk bekend een 5Gbit/s-internetabonnement te gaan aanbieden. Dat zou bovendien eerder beschikbaar zijn dan KPN’s alternatief en is inmiddels voor alle Delta-glasvezelklanten beschikbaar. Eind november kwam Odido met de overtreffende trap. Deze provider introduceerde een 8Gbit/s-abonnement dat voor ‘een groot deel van de Nederlandse huishoudens’ beschikbaar is. Eerder schreven we al over de benodige thuishardware voor dergelijke multigig-abonnementen; in dit artikel kijken we naar waarom multigig er nu is en wat de toekomst van glasvezel is.

*Dit abonnement is alleen te bestellen in combinatie met een mobiel abonnement met onbeperkte databundel.
**Bij Odido is het tarief afhankelijk van de internetverbinding van de klant.

Passieve optische netwerken

Om te begrijpen hoe de landelijke providers snellere internetabonnementen kunnen aanbieden, moeten we eerst uitleggen hoe glasvezel nu werkt in Nederland. KPN, Delta en ODF gebruiken pon, kort voor passive optical network. Een aantal huishoudens deelt hierbij één glasvezelkabel of poort in de verdeelkast. Door met verschillende tijdvensters en/of golflengten te werken is het mogelijk om met één glasvezelkabel diverse huishoudens te bedienen.

Hiervoor gebruiken providers olt’s, optical line terminals, en ont’s, optical network terminals. De olt zit bijvoorbeeld in de verdeelkast van de provider, en splitst het signaal in de kabel in verschillende tijdsvensters en golflengten voor de verschillende klanten op de glasvezelkabel. De ont zit bij de klant thuis, weet welk signaal voor die klant is bedoeld en geeft dat signaal weer door naar de modemrouter in de meterkast. De ont negeert de rest van de versleutelde signalen, die voor de andere klanten zijn bedoeld.

Die olt’s en ont’s kunnen overweg met bepaalde netwerkstandaarden, zoals GPON, waarmee symmetrische snelheden tot 1Gbit/s mogelijk zijn. Die pon-technologie wordt voortdurend verbeterd. Denk aan extra ondersteunde golflengten en efficiëntiewinsten, waardoor de glasvezelkabel steeds beter wordt benut. Die verbeteringen worden verenigd in nieuwe standaarden. De opvolger van de GPON-standaard is XGS-PON, waarbij X het Romeinse teken is voor ’tien’.

Dankzij die XGS-PON-techniek kunnen glasvezelproviders de verhoogde abonnementen aanbieden, waarbij 8Gbit/s het huidige maximum lijkt te zijn. Acht is natuurlijk minder dan de tien in XGS-PON; pon-technieken hebben overhead, zoals lijnstabilisatie, waardoor niet de volledige ‘X’ kan worden gebruikt voor de dataverbinding. Daardoor zul je als klant in Speedtest en andere snelheidsmeters bij XGS-PON net iets meer dan 8Gbit/s zien als maximale snelheid.

XGS-PON zit al jaren in het netwerk

Zodra de olt en ont van een klant geschikt zijn voor een bepaalde pon-techniek, kun je in principe de verhoogde snelheden aanbieden op dat deel van het netwerk. Toch zie je dat providers wachten voordat ze de verhoogde snelheden aanbieden. Neem KPN; klanten worden sinds 2021 van XGS-PON-glasvezelverbindingen voorzien, maar toch duurde het nog twee jaar voordat ze daadwerkelijk XGS-PON-abonnementen konden afnemen.

Dit heeft verschillende redenen. Zo moet, naast de olt en de ont, ook de rest van het netwerk van de provider de hogere snelheden aankunnen. Denk bijvoorbeeld aan extra netwerkcapaciteit in het corenetwerk van de provider. Daarnaast moeten er voldoende modemrouters zijn voor klanten om die verhoogde snelheden tegen redelijke prijzen aan te kunnen. In het verlengde daarvan is het handig als er voor de klant voldoende thuishardware is om iets aan de verhoogde snelheden te hebben. Anders zal de vraag er amper zijn, waardoor het niet veel zin heeft om als provider die verhoogde snelheden aan te bieden. Overigens valt het wat de thuishardware betreft nog steeds wat tegen, bleek in ons eerdere achtergrondartikel over de multigigsnelheden.

Als KPN of Delta eenmaal een bepaalde pon-technologie heeft geactiveerd, kunnen virtuele providers op dat netwerk ook de verhoogde snelheden aanbieden. Die virtuele providers kunnen zelf hardware plaatsen in de (hoofd)verdeelstations van het glasvezelnetwerk, waardoor ze snellere internetdiensten kunnen aanbieden dan de netwerkleverancier. Odido zegt bijvoorbeeld tegen Tweakers in bepaalde delen van KPN’s netwerk zelf apparatuur te plaatsen, waardoor het 8Gbit/s-diensten kan aanbieden op plekken waar KPN-klanten ‘slechts’ 4Gbit/s-abonnementen kunnen afnemen. Het 8Gbit/s-abonnement is daardoor bij Odido te bestellen op KPN’s, ODF’s en Primevests XGS-PON-netwerk. Odido is niet de enige virtuele provider die multigig-abonnementen aanbiedt. TriNed biedt bijvoorbeeld een 2,5Gbit/s-abonnement aan voor 54 euro per maand op ODF’s netwerk.

Overigens is het nog steeds de vraag of de klant echt zit te wachten op multigigglasvezel. 1Gbit/s-internet blijft een relatief kleine rol vervullen, met een marktaandeel van 5,4 procent. Daar zal multigig niet ver boven gaan zitten. De snelle abonnementen blijven bovendien aanzienlijk hoger geprijsd dan tragere abonnementen. Het gros van de diensten kan niet de volledige potentie benutten en de benodigde hardware blijft duur, zowel in kostprijs als in energieconsumptie.https://datawrapper.dwcdn.net/b1ha3/1/

20Gbit/s en verder

Toch zal ook 8Gbit/s-internet binnenkort gemeengoed zijn, net als 1Gbit/s vroeger ook heel bijzonder was, maar inmiddels vrijwel overal beschikbaar is en in marktaandeel groeit. XGS-PON zal dan ook niet het einde zijn van glasvezel. Sterker nog, de International Telecommunication Union, normaliter verantwoordelijk voor de standaardisering van PON-technieken, werkt nu aan 50GS-PON, 40Gbit/s-internet dus. Providers en netwerkbedrijven vinden de sprong van XGS-PON naar 50GS-PON echter te groot en werken daarom aan een tussenstap: 25GS-PON.

In Nederland is bekend dat KPN experimenteert met 25GS-PON. Eind vorig jaar gaf het bedrijf aan te verwachten dat XGS-PON nog tot 2028 voldoende zal zijn voor consumentenverbindingen, dus pas daarna komen waarschijnlijk de eerste KPN-internetabonnementen beschikbaar die sneller zijn dan 8Gbit/s. Hierbij speelt mee dat de beoogde hardware nog in een experimentele fase verkeert en dat er onder klanten weinig vraag zou zijn. KPN zei destijds wel dat bedrijven eerst aan de beurt zijn voor 25GS-PON.

Ook Delta, na KPN de grootste glasvezelaansluiter van Nederland, spreekt over 25GS-PON. Deze pon-techniek vereist net als XGS-PON een upgrade van de olt’s en ont’s, maar er hoeven geen nieuwe kabels in de straat gelegd te worden. Daardoor gaat het om een relatief eenvoudige upgrade. Terminals van klanten hoeven bovendien niet geüpgraded te worden als die klanten geen XGS- of 25GS-PON-abonnement willen. Het is dus bijvoorbeeld niet zo dat omdat één klant op een glasvezellijn een 8Gbit/s-abonnement wil, terwijl de rest van de klanten tevreden is met 1Gbit/s of lager, alle ont’s op de glasvezellijn XGS-PON aan moeten kunnen. De verbeteringen van XGS-PON zitten boven op de GPON-standaard, waardoor de GPON-ont’s het GPON-signaal uit de glasvezelkabel kunnen filteren. Klanten met een 8Gbit/s-abonnement moeten wel een XGS-PON-ont hebben, zodat ze dat XGS-PON-signaal kunnen ontvangen.

Heeft Ziggo’s kabelnetwerk nog toekomst?

Behalve over de verschillende XGS-PON-technieken moeten we het in dit artikel over Docsis hebben. Daarmee worden internetverbindingen verzorgd over de coaxkabels van Ziggo. De maximale internetsnelheid van Ziggo is voor consumenten op dit moment ‘maar’ 1Gbit/s, waarbij het hier om de downloadsnelheid gaat. In tegenstelling tot glasvezel zijn coaxsnelheden niet symmetrisch; de upload ligt bij de kabelconsumentenabonnementen niet hoger dan 100Mbit/s. Zakelijke klanten kunnen abonnementen met een downloadsnelheid tot 1,2Gbit/s afsluiten.

Ziggo’s netwerk werkt met Docsis 3.1, waarmee in theorie downloadsnelheden van 10Gbit/s en uploadsnelheden van 1,5Gbit/s mogelijk zijn. Dit is echter alleen het geval als een provider de volledige bandbreedte voor internet kan inzetten, wat Ziggo niet kan. Deze provider biedt immers naast internet ook tv-diensten aan, die een deel van de bandbreedte opsmikkelen. Eerder dit jaar zei de provider tegen Tweakers dat destijds ‘bijna alle klanten genoeg capaciteit hebben om te kunnen doen wat ze willen doen’. De provider gaf wel aan met Docsis 4.0 internetdiensten ‘richting de 10Gbit/s’ aan te kunnen bieden. Ook daarvoor zijn weer nieuwe modems en andere netwerkaanpassingen nodig. Het bedrijf hintte erop dat het in 2024 de eerste Docsis 4.0-diensten kan aanbieden.

met dank aan Tweakers lees het hele artikel:https://tweakers.net/reviews/11696/ineens-was-er-8gbit-s-glasvezel-nederlandse-providers-benutten-xgs-pon.html